Programma

De adolescentie bestrijkt de periode van ongeveer 10 á 12 jaar tot ongeveer 23 á 25 jaar. Het is een periode waarin er voor jongeren veel verandert. Door veranderingen op het gebied van lichamelijke, cognitieve, sociaal-emotionele en morele ontwikkeling nemen hun mogelijkheden toe. Daarnaast stelt de samenleving in deze periode nieuwe taken en eisen. Verwachtingen vanuit de omgeving die horen bij de overgang van de ene naar de andere levensfase spelen een belangrijke rol, met name in de laatste jaren van de adolescentie. Welke belangrijke veranderingen op cognitief, sociaal-emotioneel en morele doen zich voor en hoe kan de omgeving de ontwikkeling stimuleren?

Als jongeren vastlopen in hun ontwikkeling en het niet ‘vanzelf’ lijkt goed te komen is het nuttig om een verklarende analyse te maken. Een verklarende analyse is iets anders dan een sterkte-zwakte analyse van het functioneren van een jongere. Een verklarende analyse helpt bij het specificeren en concretiseren van de moeilijkheden in samenhang met de ongunstige maar ook gunstige context- en persoonsfactoren. Een verklarende analyse is de werkhypothese over de interactie tussen alle factoren en vormt de basis voor de keuze van de interventie(s).

Daarvoor kijken we met het gezin naar wat er van de jongere wordt verwacht in relatie met de moeilijkheden (thuis, op school, in de vrije tijd) en welke vaardigheden mbt deze verwachtingen lukken en waar de jongere moeite mee heeft. Naast de moeilijkheden kijken we ook naar welke combinatie van omgevingsstressoren en persoonlijke kwetsbaarheden het moeilijker maken. En, heel belangrijk, welke sociale steun en persoonlijke krachten er nu al concreet voor zorgen dat de moeilijkheden niet groter zijn dan ze nu zijn. Op grond van deze verklarende analyse proberen we te voorspellen welke interventies het meest trefzeker zijn.

In de basishouding van professionals die korte ambulante zorg verlenen is het werken aan een positieve werkrelatie essentieel om goede uitkomsten voor ouders en jongeren te krijgen. Dat klinkt wellicht vanzelfsprekend, maar in de praktijk blijkt het toch lastig om duidelijk de kwaliteit van deze relatie te toetsen. Aan de hand van onze bijdrage staan we stil bij de manier waarop we in het onderwijs van de bachelor Pedagogiek aan de HAN hier aandacht aan besteden. We geven o.a. voorbeelden hoe we met werkvormen studenten laten zoeken naar manieren om een goede werkrelatie tot stand te brengen, of bij te sturen wanneer dit (nog) onvoldoende van de grond komt. Vasthouden en loslaten zijn daarbij belangrijke vaardigheden om te leren beheersen; zowel op interpersoonlijk vlak in de rol ambulant hulpverlener als de professionele (opvoed)adviezen die in de puberleeftijd bij kinderen en hun ouders vaak gevraagd worden. We bekijken dit vraagstuk vanuit verschillende perspectieven; de cliënt/ professional (stagiair) relatie maar zeker ook de werkrelatie in het onderwijs tussen student en docent. ‘Practice what you preach’ is een uitspraak die daarin centraal staat, en het voorleven van relatie bevorderend gedrag.

Competentievergroting is een positieve en motiverende methodiek. Centraal staan de behoeften, mogelijkheden en wensen van jongeren en ouders en hun functioneren in het dagelijks leven. De professional is gericht op het activeren en versterken van de eigen krachten van jongeren en ouders en ondersteunt en begeleidt hen bij het stapsgewijs realiseren van hun doelen. De technieken en hulpmiddelen zijn gericht op het leren van cognitieve en sociale vaardigheden en netwerkversterking. Enkele voorbeelden maken duidelijk hoe professionals de technieken en hulpmiddelen zich eigen kunnen maken en kunnen toepassen.